Vàng da là bệnh gì? Làm sao để chữa trị?

Vàng da là một trạng thái bệnh lý xuất hiện ở cả người lớn và cả trẻ sơ sinh. Được xem là vàng da bẩm sinh. Khi vàng da xuất hiện ở người lớn, chúng không chỉ biểu hiện ở tình trạng da trở vàng. Mà còn xuất hiện một số biểu hiện ở vùng niêm mạc và kết mạc mắt. Bệnh vàng da là kết quả biến chứng của nhiều căn bệnh liên quan khác nhau. Bên cạnh đó, chúng cũng gây nên nhiều biến chứng có hại cho gan và thận. Theo như nghiên cứu da liễu của các nhà khoa học, nguyên nhân hình thành nên bệnh vàng da là do sự thay đổi nồng độ bilirubin trong máu. Khi người bệnh bị vàng da, Có thể thấy một triệu chứng như: 

• Vàng da xuất hiện ở trẻ sơ sinh trước 36 giờ tuổi
• Mức độ vàng da rõ rệt và vàng ở toàn thân
• Thời gian kéo dài bệnh trên 1 đến 2 tuần
• Xuất hiện thêm nhiều triệu chứng bất thường khác như nôn, khó thở, hạ thân nhiệt và sụt cân nhanh
• Tốc độ vàng da tăng nhanh

Vàng da là một triệu chứng thường gặp

Tìm hiểu về bệnh vàng da

Bệnh vàng da xảy ra ở hầu hết mọi lứa tuổi. Đặc biệt, bệnh lý này có xu hướng xuất hiện ở trẻ sơ sinh. Theo thống kê, khoảng 3% trẻ em sinh ra mỗi năm có dấu hiệu của bệnh vàng da. Bệnh do nguyên nhân từ sự ứ đọng bilirubin gián tiếp hoặc trực tiếp trong cơ thể. Đối với trẻ em sơ sinh thì khả năng tắc nghẽn này lại rất cao.

Các tế bào hồng cầu ở trẻ em luôn được tạo mới và phá hủy liên tục. Điều này làm hồng cầu bị vỡ ra và giải phóng một loại chất tên hemoglobin. Chất này sẽ chuyển hóa và tạo thành sắc tố gây vàng da bilirubin. Dần dần, bilirubin sẽ chuyển hóa lại gan rồi đến thận và đào thải qua phân và nước tiểu. Tuy nhiên, các bộ phận trong cơ thể trẻ sơ sinh còn yếu và chưa được hoàn thiện.

Vàng da có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi

Vì vậy, dễ gây nên tình trạng hàm lượng bilirubin trong mau răng cao dẫn đến vàng da ở trẻ sơ sinh. Có thể thấy, tình trạng này không hiếm gặp hiện nay và phương pháp để khắc phục cho trẻ là hoàn toàn đơn giản. Chính vì vậy, các bà mẹ cần lưu ý và theo dõi con mình ít nhất 36 giờ sau sinh. Để tránh gặp phải những di chứng của bệnh vàng da.

Trong hầu hết các trường hợp, bệnh vàng da xuất hiện ở trẻ sơ sinh đều có thể tự khỏi dần khi trẻ phát triển hoặc bắt đầu bú. Khoảng từ 2 đến 3 tuần sau sinh, bệnh có thể hoàn toàn tự khỏi.

Một số nguyên nhân gây nên bệnh vàng da

Bệnh vàng da có thể được hình thành nên từ nhiều yếu tố bệnh khác nhau. Ngoại trừ bệnh sau sinh ở trẻ em là một trường hợp đặc biệt. Do các cơ quan nội tạng của cơ thể đang còn yếu. Và dễ dàng khỏi bệnh sau từ 2 đến 3 tuần. Những nguyên nhân hình thành nên bệnh ở người trưởng thành đều rất đáng lo ngại. Và hầu hết chúng là biến chứng của nhiều căn bệnh khác nhau. Có thể kể đến như:

• Tắc nghẽn đường ống dẫn mật
• Ung thư đầu tụy
• Ung thư đường mật trong gan
• Sỏi đường mật
• Tổn thương tế bào gan
• Tan máu

Có thể thấy, dù là nguyên nhân nào đi chăng nữa, cốt lõi vẫn là do sự tăng nồng độ bilirubin có trong lưu lượng máu cơ thể. Các hệ thống và mạng lưới gan, mật, thận khiến cho bilirubin trở thành một phần nhỏ của dịch mật. Và kết hợp lại với nhau tạo nên ống mật chủ tới tá tràng. Ngoài ra, đào thải loại chất này ra ngoài sẽ có màu vàng nâu. Vì vậy chung quy lại, tất cả những thứ rối loạn nào liên quan do bilirubin tích tụ đều có thể gây ra vàng da. Chúng ta có thể phân loại bệnh theo bốn nhóm nguyên nhân chính, bao gồm:

• Căn nguyên bệnh liên quan đến hồng cầu
• Bệnh liên quan đến tế bào gan
• Bệnh hình thành do các ống mật nhỏ ở trong gan
• Bệnh hình thành do các ống mật chung ngoài gan

Ung thư đầu tụy

Ung thư đầu tụy là một căn bệnh ảnh hưởng phần lớn đối với nam giới. Đặc biệt là những người cao tuổi trên 6 tuổi. Đây là một trong những bệnh lý ác tính vô cùng nguy hiểm ảnh hưởng tới hệ tiêu hóa. Bệnh được xếp vào top 6 những bệnh ung thư về đường tiêu hóa và đứng thứ 5 trong tỷ lệ tử vong. Tỷ lệ sống sót thêm trong khoảng 5 năm là vô cùng thấp, không quá 3% ở mỗi bệnh nhân.

Ung thư đầu tụy ở bệnh nhân vàng da

Ung thư đầu tụy dẫn đến nhiều biến chứng vô cùng nguy hiểm cho sức khỏe người bệnh. Có thể kể đến như:

• Vàng da. Đây là hậu quả từ việc khối u ung thư xâm lấn vào đường mật. Vàng da là biến chứng chiếm tỉ lệ cao nhất đối với bệnh nhân mắc ung thư đầu tụy. Khoảng từ 80 đến 90% bệnh nhân ung thư đầu tụy mắc vàng da và tiến triển hàng ngày xấu dần đi.
• Sốt.  Nhiệt độ cơ thể tăng cao kèm theo nhiều triệu chứng của áp xe đường mật
• Một số triệu chứng liên quan khác. Bao gồm: nôn mửa, chướng bụng, thiếu máu, táo bón và gây mệt mỏi.

Ống mật chủ

Thông thường, ống mật chủ là nơi chưa dịch mật bao gồm cả bilirubin. Nhiệm vụ của ống mật chủ sẽ là giữ nguyên và cố định để tránh làm tràn dịch ra bên ngoài. Tuy nhiên, khi ống mật chủ bị hẹp hoặc tắc nghẽn. Các chất dịch mật này tràn vào máu và gây nên hiện tượng vàng da ở người trưởng thành. Thêm vào đó, nếu như mật đang ở dạng dịch sẽ hình thành nên sỏi. Ở trường hợp sỏi được hình thành nên ở túi mật thì sẽ không có bất kỳ ảnh hưởng gì đến cơ thể. Tuy nhiên, khi sỏi mật thoát ra khỏi túi mật và kẹt ở ổng mật chủ. Lúc này dịch mật không thể tiếp tục đi tới ruột mà thấm vào máu và gây vàng da.

Ống mật chủ

Bên cạnh đó, có thể kể đến thêm một vài trường hợp bệnh liên quan đến ống mật chủ:

• Tắc nghẽn dòng chảy của mật từ biến chứng của ung thư đầu tụy
• Viêm gan dẫn đên tắc và hẹp đường dẫn mật gây vàng da
• Ung thư túi mật và tắc ống mật chủ
• Các bệnh lý xơ gan tiên phát hoặc sử dụng một số loại thuốc giảm đau ảnh hưởng tới dòng chảy của dịch mật.

Vì vậy, bạn cần thường xuyên thăm khám bệnh định kì để có thể kịp thời phát hiện những biểu hiện khác thường của cơ thể. Mỗi một căn bệnh liên quan đến các khối u ung thư đều có đặc điểm riêng. Vì vậy, tùy vào vị trí và mức độ nặng nhẹ của bệnh sẽ có liệu pháp điều trị riêng sao cho hợp lý nhất.

Tắc nghẽn đường dẫn mật

Tắc nghẽn đường dẫn mật là một thuật ngữ thường dùng trong việc ống dẫn mật chủ bị hẹp hoặc tắc nghẽn lại. Gây cản trở tới quá trình mật chảy xuống phần ruột non. Nguyên nhân gây tắc đường dẫn mật chủ yếu được cho là sỏi mật. Những viên sỏi này chắn ngang và làm giảm lưu thông lượng mật. Ngoài ra, còn một vài bệnh lý liên quan có ảnh hưởng tới sự tắc nghẽn này. Bao gồm

• U nang hoặc Polyp ống mật chủ
• Khối u từ vùng cận mật lan nhanh sang hệ thống mật
• Viêm tụy hoặc ung thư tuyj
• Viêm hoặc xơ gan dẫn đến đường dẫn mật từ gan tắc hẹp và tạo nên xơ hóa, cản trở lưu thông
• Trường hợp đặc biệt gây dị dạng mật ở trẻ trong khoảng từ 2 đến 6 tuần tuổi.

Tắc ống mật chủ có thể gây nên rất nhiều biến chứng nguy hiểm và đe dọa tới tính mạng người bệnh. Các dấu hiệu của tắc ống mật chủ thường xuất hiện đột ngột hoặc diễn ra từ từ tùy theo cơ địa của từng bệnh nhân. Phổ biến nhất có thể kể đến một số triệu chứng:

• Vàng da. Da vàng hoặc đen sậm lại từ da cho đến vùng võng mạc mắt. Ứ đọng trong tuyến mật càng nặng thì sắc tố vàng da càng thể hiện rõ rệt.
• Ngứa. Đi kèm với thời tiết nóng bức, cơ thể sẽ thường xuyên xuất hiện ngứa vào ban đêm. Nguyên nhân là do nồng độ acid trong mật máu tăng cao
• Đau quạn bụng do sỏi mật
• Nước tiểu có màu sẫm
• Phân đi ngoài có màu đất sét do sắc tố mật bilirubin

Sỏi đường mật

Sỏi đường mật đơn giản được hiểu là việc các viên sỏi được tạo ra trong hệ thống đường dẫn mật. Bao gồm cả túi mật và đường dẫn mật. Phần lớn các ca mắc bệnh thường không có triệu chứng. Chỉ khoảng 2% bệnh nhân hàng năm có nguy cơ có các triệu chứng về sỏi đường mật. Tỷ lệ biến chứng chiếm 0.1% hàng năm. Đối với trường hợp bệnh diễn biến tự nhiên và không có triệu chứng này. Bệnh nhân không nhất thiết phải điều trị. Chỉ ngoại từ những bệnh nhân đang mắc bệnh đái tháo đường hoặc van tim.

Sỏi đường dẫn mật

Một số biểu hiện lâm sàng của sỏi đường mật bao gồm:

• Vàng da do tam chứng Charcot
• Xuất hiện những cơn đau quằn quại, khó chịu
• Viêm túi mật cấp. Đau ở vụng thượng vị, hạ sườn liên tục từ bả vai đến hạ sườn. 

Tổn thương tế bào gan

Tổn thương tế bào gan được chuẩn đoán nguyên nhân chủ yếu do quá trình sử dụng thuốc tây thường xuyên hoặc quá liều quy định. Có 3 loại  tổn thương gan thường gặp hiện nay, bao gồm

• Tổn thương tế bào gan. Các chất độc của tế bào gan thường gây nên một vài biểu hiện như đau bụng hoặc đau ở vùng bên phải. Liên quan tới việc tăng nồng độ ALT và AST hoặc đôi khi là cả hai. Trường hợp này xảy đến khi lượng bilirubin trong máu tăng cao gây vàng da ở cả gan và mắt. Theo thống kê của viên y học, căn bệnh này có tỷ lệ tử vong lên đến 50%. Được xếp vào một trong những căn bệnh có nguy cơ tử vong cao nhất.
• Ứ mật. Ngộ độc gan do ứ mật được thể thấy do một số những đặc trưng chẳng hạn như ngứa và vàng da. Đi kèm với đó là nồng độ phosphatase kiềm huyết thanh tăng cao. Thông thường, loại tổn thương này ít có tổn thương tới hội chứng tế bào gan nghiêm trọng.
• Hỗn hợp. Trong tất cả các triệu chứng lâm sàng. Việc cùng tăng ở cả hai yếu tố là aminotransferase và phosphatase. Hai yếu tố này chiếm ưu thế rõ ràng

Tổn thương tế bào gan

Đối tượng có nguy cơ mắc vàng da bệnh lý

Có 4 đối tượng được xem là chiếm tỷ lệ cao trong việc hình thành nên các triệu chứng vàng da bệnh lý. Bao gồm:

• Trẻ sinh non. Trẻ sinh ra trong khoảng 37 tuần tuổi có nguy cơ mắc bệnh cao hơn những trẻ được sinh đủ tháng. Nguyên nhân là do gan còn yếu và không có đủ khả năng để xử lý các chất nhanh. 
• Trẻ bị bầm tím trong khi sinh
• Thai phụ mang nhóm mau OAB hoặc trường hợp nhóm máu Rhesus âm

• Trẻ ít bú sữa hoặc mẹ không đủ sữa để cung cấp cho con

• Người lớn mắc các chứng bệnh liên quan đến hồng cầu. Chẳng hạn như bệnh hồng cầu hình liềm hay bệnh thiếu men glucose 6 phosphate dehydrogenase.
• Một số trường hợp bệnh liên quan đến tế bào gan. Gây nên một số tình trạng bệnh như: viêm gan, ung thư gan, vàng da tại gan.

Những đối tượng có nguy cơ măc vàng da bệnh lý

Có thể thấy, bệnh vàng da hoàn toàn có thể nhìn thấy được bằng mắt thường ở những nơi có đầy đủ ánh sáng. Khi thấy có dấu hiệu bất thường ở tình trạng da. Bạn nên đưa các bệnh nhân, nhất là trẻ sơ sinh áp dụng phương pháp chiếu đèn để điều trị bệnh ngay lập tức. Trong trường hợp bệnh tình đã quá nặng và không thể điều trị nhờ soi đèn. Các chuyên gia cùng y bác sĩ sẽ phải dùng phương pháp cuối cùng, đó là thay máu. Do đó, để điều trị vàng da, trẻ cần được theo dõi sát sao sau sinh, đặc biệt là đối với những trường hợp sinh non.

Phương pháp chuẩn đoán bệnh phổ biến

Để chuẩn đoán được bệnh nhân có phải đang mắc bệnh vàng da hay không. Người bệnh cần được kịp thời đến các cơ sở y tế chuyên nghiệp để thăm khám khi cần thiết. Ngoại trừ những trường hợp bệnh nhân là trẻ sơ sinh đã được theo dõi sát sao sau sinh. Người trưởng thành nếu đang có những nghi ngờ về tình trạng sức khỏe của mình. Bác sĩ sẽ được chuẩn đoán dựa vào cả tiền sử, khám nghiệm thực thể và cận lâm sàng để định hướng chính xác nguyên nhân gây ra.

Phương pháp chuẩn đoán bệnh phổ biến

Về yếu tố tiền sử. Đây là yếu tố vô cùng quan trọng trong việc tìm hiểu nguyên nhân hình thành nên bệnh. Chẳng hạn như những trường hợp bệnh nhân uống nhiều rượu thì sẽ có những nghi ngờ do rượu. Hoặc bệnh nhân nghiện ma túy, dùng thuốc thì sẽ chuẩn đoán nguyên nhân do thuốc. Hoặc khi bệnh nhân có những cơn đau bụng thì nguyên nhân khả năng cao là do sỏi làm tắc đường mật.

Khám thực thể cần được khám toàn diện, đặc biệt là khám ở phần bụng. Bệnh vàng da từ u ổ bụng do ung thư thâm niên sẽ hình thành từ việc di căn các khối u ung thư. Ngoài ra, gan cứng, xơ gan hay ung thư gan. Từ đó, bác sĩ sẽ có một số phương pháp như:

• Định lượng bilirubin trong máu
• Siêu âm bụng
• CT Scanner

Thực phẩm tốt cho người bị vàng da

Nước ép rau củ cho bệnh nhân vàng da

Mặc dù không thể thay thế chế độ ăn uống lành mạnh và cân bằng. Tuy nhiên, nước ép rau củ vẫn mang lại một nguồn dinh dưỡng tuyệt vời cho sức khỏe. Đặc biệt, chúng còn hỗ trợ hấp thu tốt hơn khi bạn ăn trái cây hoặc rau củ quả. Trong đó, rau xanh là một loại thực phẩm tuyệt vời được bổ sung vào bữa ăn hàng ngày. Chúng cung cấp một số loại vitamin và khoáng chất cùng những hợp chất thực vật có lợi cho sức khỏe. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, khi bạn ăn rau xanh hàng ngày sẽ có thể giúp giảm viêm nhiễm. Cùng với các nguy cơ bệnh tim và những bệnh liên quan đến hệ thần kinh do tuổi tác.

Nước ép tốt cho gan và hệ tiêu hóa

Bên cạnh đó, có một số bằng chứng chỉ ra rằng những loại hợp chất có trong nước ép trái cây hoạt động tốt như prebiotic. Chúng đóng vai trò lớn như là nguồn thức ăn và hỗ trợ cơ thể để phát triển các loại lợi khuẩn sống trong đường tiêu hóa. Việc tiêu thụ prebiotic cũng hỗ trợ tình trạng táo bón. Giúp duy trì cân nặng và cải thiện các chức năng của hệ miễn dịch.

Hơn nữa, việc uống nước ép rau củ và trái cây được xem là một phương pháp dễ dàng nhằm tăng hiệu quả hấp thu chất dinh dưỡng cho cơ thể. Ngoài ra, chúng còn hỗ trợ rất tốt cho những bệnh nhân đang mắc bệnh về dạ dày và đường ruột. 

Quả dứa

Quả dứa cung cấp một nguồn vitamin C tuyệt hảo cho cơ thể con người. Đây được mệnh danh là thức quà vô giá mà thiên nhiên đã mang lại. Với mùi vị ngon ngọt cùng sự tươi mát. Dứa mang lại chất dinh dưỡng độc đáo như bromelain và cấp nước hiệu quả.

Nhờ lượng vitamin có trong dứa, chúng hỗ trợ cải thiện được tình trạng sức khỏe đồng thời kích thích vị giác. Các nhà khoa học đã chứng minh, nếu ăn dứa hàng tuần sẽ cải thiện được tối đa sức khỏe cơ thể.

Dứa cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất

Những công dụng mà dứa mang lại cho sức khỏe như:

• Làm dịu bớt đi cơn ho dai dẳng
• Tăng cường sức khỏe tiêu hóa
• Dồi dào chất chống oxy hóa, hỗ trợ bảo vệ một trái tim khỏe mạnh
• Tăng cường khả năng của hệ miễn dịch
• Tăng cường sức khỏe cho xương khớp và não bộ
• Chống tình trạng lão hóa

Sữa chua

Sữa chua có chứa rất nhiều vi khuẩn có lợi cho đường ruột người bệnh. Bệnh nhân có được một hệ tiêu hóa tốt hơn và được ví như một dạng men vi sinh cho cơ thể. Trong sữa chua có chứa bifidobacterium và lactobacillus giúp giảm những triệu chứng khó chịu của hội chứng ruột kích thích và những rối loạn ảnh hưởng đến đại tràng. Bạn cũng có thể bổ sung thêm một số các loại thực phẩm chức năng hỗ trợ sức khỏe gan. Nutrilite Milk Thistle & Dandelion tiên phong về hỗ trợ bảo vệ men gan. Giúp thải độc gan hiệu quả.

Một số công dụng mà sữa chua mang lại cho sức khỏe như:

• Hỗ trợ tốt cho hệ tiêu hóa
• Giảm lưu lượng cholesterol có trong máu
• Ngăn ngừa tình trạng loãng xương
• Kiểm soát cân nặng, hỗ trợ giảm cân
• Hỗ trợ tẩy tế bào chết cho da
• Cải thiện tình trạng da, dưỡng da cháy nắng.

Mặc dù chứa nhiều công dụng tuyệt vời mà sữa chua mang lại. Hàng ngày, bạn chỉ nên ăn từ 1 đến 2 hũ sữa chua mỗi ngày. Thời điểm thích hợp là 2 tiếng sau giờ ăn tối. Nếu như bạn dùng quá liều lượng, sẽ dẫn tới một số những tác hại cho sức khỏe như:

• Chứng khó tiêu. Một số trường hợp bệnh nhân đầy bụng, đầy hơi hoặc tiêu chảy xảy ra do ăn quá nhiều sữa chua ở một thời gian ngắn
• Gây béo phì do không ổn định được lượng đường trong cơ thể
• Dị ứng. Nhiều người dị ứng với sữa chua thường có tình trạng khó thở hoặc thậm chí là xảy ra nôn mửa

Sữa chua cho người mắc bệnh vàng da

Người bệnh vàng da có nên ăn gỏi sống hay không?

Không chỉ người mắc chứng bệnh vàng da. Tất cả mọi người đều nên hạn chế ăn đồ tái, sống, chưa được chế biến kĩ. Bởi trong những loại thực phẩm chưa được nấu chín có thể chứa một số vi khuẩn và ký sinh trùng. Gây ra nhiều tác hại tiêu cực cho sức khỏe gan. Ngoài ra, thức ăn tươi sống hoặc những món gỏi còn làm cho tiêu hóa khó khăn hơn. Dễ xảy ra khó tiêu, chướng bụng hoặc đi ngoài.

Theo Viện nghiên cứu Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung Ương. Những bệnh nhân tiêu thụ đồ ăn chưa được nấu chín kĩ chiếm tỷ lệ nhiễm sán gan cao hơn 30%. Đây là một con số đáng báo động trong bối cảnh hiện nay. Đặc biệt, người bệnh còn có những biểu hiện như đau bụng kéo dài, chán ăn, mệt mỏi, gầy sút. Thêm vào đó, còn gây nên một số những biến chứng nguy hại tới sức khỏe như viêm đường mật hoặc viêm túi mật.

Không nên ăn đồ gỏi, tái hoặc chưa được nấu chín

About Mr Tâm chuyên gia sức khoẻ

Mr Tâm là một trong những chuyên gia sức khoẻ hàng đầu tại Tâm An shop với kinh nghiệm 7 năm trong lĩnh vực thực phẩm chức năng anh vừa là người dùng vừa là người tư vấn và là người có kiến thức về sản phẩm cũng như có kiến thức về y khoa tổng hợp nên những tư vấn đến từ anh vô cùng đa chiều và đặc biệt là có tâm và phù hợp nhất cho khách hàng. Ngoài ra Mr Tâm còn là người có kiến thức rất rõ về các sản phẩm thường xuyên trao đồi và họp dự thảo các sản phẩm do công ty sản xuất tổ chức nên sẽ dễ dang giải đáp mọi thắc mắc của khách hàng. Mr Tâm là người trực tiếp làm việc với các y bác sĩ , chuyên gia khác để đem lại lời khuyên tốt nhất với khách hàng cũng như sẽ trực tiếp giải quyết về các vấn đề liên quan đề hàng hoá và chính sách của shop.

View all posts by Mr Tâm chuyên gia sức khoẻ →