Bệnh cúm mùa là một bệnh nhiễm khuẩn do virut cúm gây nên. Bệnh gây nhiễm khuẩn hô hấp và xuất hiện chủ yếu vào một vài mùa nhất định. Thời gian thường thấy là vào mùa đông xuân, khi thời tiết có nhiều thay đổi bất chợt. Bệnh có độ lây lan vô cùng nhanh chóng, vì vậy số lượng người mắc cúm mùa trong một khoảng không gian nhất định hoặc thời điểm giống nhau rất nhiều. Theo Tổ chức Y tế Thế giới WHO, bệnh cúm mùa là nguyên nhân gây ra khoảng hơn 1,5 triệu ca bệnh ở Việt Nam. Đa phần người bệnh mắc cúm mùa đều có thể tự khỏi bệnh. Nhưng một số trường hợp cúm mùa gây ra những biến chứng như viêm tai, viêm phổi hay viêm phế quản.
Tùy vào đối tượng mắc bệnh và độ tuổi mà độ nguy hiểm cũng sự phát triển của bệnh sẽ khác nhau. Cúm mùa được phân chia theo nhiều loại chủng loại bệnh khác nhau và diễn biến theo từng giai đoạn bệnh. Thông thường, cũng giống như nhiều căn bệnh cảm cúm khác. Bệnh cúm mùa có thời gian bệnh kéo dài trong khoảng 1 tuần. Tuy nhiên, những biểu hiện của bệnh làm cơ thể người bệnh luôn cảm thấy mệt mỏi khó chịu và thiếu sức sống. Cùng với đó, những biến chứng nguy hiểm của bệnh cũng tác động vô cùng lớn.
Bệnh cúm mùa do virut cúm mùa gây nên
Contents
- 1 Cúm mùa là bệnh gì?
- 2 Thời điểm xuất hiện cúm mùa ở Việt Nam
- 3 Một số chủng loại cúm mùa thường gặp
- 4 Mức độ lây nhiễm của bệnh cúm mùa
- 5 Nguyên nhân gây nên bệnh cúm mùa
- 6 Một vài triệu chứng và biểu hiện thường gặp
- 7 Đối tượng dễ mắc bệnh cúm mùa
- 8 Những biến chứng nguy hiểm của bệnh cúm mùa
- 9 Phòng ngừa virut cúm mùa
- 10 Dinh dưỡng cần thiết cho người mắc bệnh cúm mùa
- 11 Một số loại thuốc cho người bệnh cúm mùa
Cúm mùa là bệnh gì?
Theo các thuật ngữ y khoa, cúm mùa là một tình trạng bệnh nhiễm trùng ở đường hô hấp. Cúm mùa xảy ra ở tất cả mọi nơi trên thế giới và không giới hạn ở bất kỳ độ tuổi nào. Tính đến năm 2022, có từ 300.000 đến hơn 620.000 ca tử vong do bệnh cúm mùa gây nên. Bệnh thường bắt đầu với những diễn biến nhẹ, rồi nặng dần lên và nếu lâu dài sẽ trở nên nguy kịch. Đa phần người bệnh sẽ có thể tự hồi phục lại sức khỏe sau nhiều nhất hai tuần mà không cần phải tác động bởi những liệu pháp chăm sóc y tế.
Bệnh có thể xảy ra ở mọi đối tượng và mọi thời điểm
Tuy nhiên, căn bệnh này hoàn toàn có thể gây tử vong. Đặc biệt là đối với những nhóm đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao như trẻ nhỏ, người già, phụ nữ mang thai hay những người có bệnh nền.
Cúm mùa bao gồm một vài triệu chứng và biểu hiện thường gặp như:
- Nóng sốt bất thường, đột ngột
- Ho dai dẳng kéo dài
- Đau đầu
- Đau cơ và xương khớp
- Mệt mỏi, chảy nước mũi
- Đau họng
Đặc biệt, sau bối cảnh dịch bệnh Covid 19 hoành hành trong thời gian vừa qua, tỉ lệ bệnh nhân mắc cúm mùa tăng cao rõ rệt. Nguyên nhân là do hệ miễn dịch trong cơ thể không còn khỏe mạnh và yếu dần đi do sự tác động của virut. Ở Việt Nam, bệnh cúm mùa thường xuất hiện chủ yếu do virut A, B, C. Trong đó, xảy ra ở người chủ yếu là virut A và B.
Thời điểm xuất hiện cúm mùa ở Việt Nam
Cúm mùa thường xuất hiện vào bất kỳ thời gian nào trong năm. Tuy nhiên, bệnh sẽ thường phát triển và tập trung và một thời điểm nhất định tùy thuộc vào môi trường và địa lý. Các nhà khoa học đã chỉ ra rằng, virut cúm mùa sản sinh nhanh trong điều kiện môi trường ẩm ướt và nhiệt độ thấp. Vì vậy, mức độ lây lan ở các thời điểm này là vô cùng nhanh. Mùa đông và mùa xuân là thời kỳ đỉnh điểm của dịch cúm mùa ở Việt Nam. Cụ thể là vào tháng 3-4 hoặc 9-10 hàng năm. Đây là thời gian có mật độ không khí ẩm cao. Dễ phát triển thành bệnh dịch.
Cúm mùa xuất hiện cao nhất vào những lúc giao mùa
Vào thời điểm dịch cúm mùa xảy ra, người bệnh cần hết sức chú ý tới sức khỏe. Đặc biệt là phòng các biểu hiện bất thường của cơ thể tránh hậu quả ác tính. Virut cúm mùa xâm nhập và gây tổn thương phổi rất nhanh. Nếu bệnh trở nên ác tính, chỉ trong vòng nhiều nhất là 1 tuần thì hoàn toàn có thể tử vong. Những biểu hiện của bệnh cũng khá giống với những loại cúm thông thường. Do đó, không ai có thể chủ quan được với chúng. Đặc biệt là vào những thời điểm dịch bệnh bùng phát.
Một số biện pháp phòng ngừa cơ thể cho những thời điểm dễ mắc bệnh:
- Rửa tay thường xuyên với xà phòng
- Hạn chế tiếp xúc với người đang hoặc có dấu hiệu cúm
- Che mũi và miệng mỗi khi ho hay hắt hơi để tránh truyền vi khuẩn ra bên ngoài.
- Đeo khẩu trang khi cần thiết
Một số chủng loại cúm mùa thường gặp
Bệnh cúm mùa có thể chia thành ba chủng bệnh chính. Bao gồm cúm A, cúm B và cúm C. Cúm A là chủng virut được tìm thấy ở một loài chim hoang dã. Tên gọi khác của cúm A là cúm gia cầm. Virut cúm A hoàn toàn có thể lây lan từ động vật đến con người. Đây là loại chủng virut gây bệnh mạnh nhất, chiếm hơn 70%. Chúng có thể biến đổi và tạo thành các chủng virut mới hình thành từ mùa dịch này qua mùa dịch khác. Vì vậy, vacxin phòng ngừa cúm A luôn được khuyến cáo tiêm chủng đầy đủ để tránh những tác nhân gây bệnh.
Cúm B có độ nguy hiểm bệnh ít hơn cum A mặc dù đây cũng là chủng bệnh phổ biến. Virut cúm B rất lành tính do không thể lây lan qua con người. Mà chỉ tác động ở các loài động vật. Người bệnh chỉ cần nằm nghỉ ngơi sau vài ngày là hoàn toàn khỏi. Bên cạnh đó, cúm C là loại cúm ít gặp và nhẹ hơn nhiều so với cúm A và cúm B. Những triệu chứng lâm sàng ở cúm C cũng ít dần đi. Virut cúm C thường gây nên các biến chứng ở đường hô hấp dưới. Những biểu hiện bệnh rất hiếm gặp và chưa có vacxin phòng ngừa.
Một số chủng loại cúm thường gặp
Ngoài ra, còn có một loại virut cúm D nhưng khá hiếm gặp và chưa có bằng chứng nào cho sự lây lan ở người. Tuy nhiên, đây là loại virut có thể lây nhiễm cho gia súc và lợn. Đây là một chủng thuộc họ Orthmyuviridae phát hiện vào năm 2011 từ lợn.
Mức độ lây nhiễm của bệnh cúm mùa
Bệnh cúm mùa lây lan chủ yếu qua không khí khi giao tiếp cũng như những giọt bắn li ti khi hắt hơi hoặc ho, nói chuyện. Thông qua những giọt bắn trong cộng đồng, virut bệnh cúm mùa rất dễ lây lan từ người sang người, từ người có bệnh tới người bình thường. Ngoài ra, cũng có nhiều trường hợp người bệnh nhiễm virut cúm khi chạm vào một vật ở bề mặt hay những vật thế nào đó vô tình nhiễm virut. Sau đó chạm vào các bộ phận trên cơ thể dễ lây nhiễm như mắt, mũi, miệng của bản thân.
Mức độ lây nhiễm của bệnh cúm mùa
Các chuyên gia y tế cho rằng, việc phát tán virut cúm mùa chủ yếu từ những phân tử nước từ người bị nhiễm khi ho và hắt hơi. Vì vậy, để phòng tránh lây nhiễm bệnh cho mọi người cũng như bảo vệ sức khỏe của chính bản thân mình. Bạn cần nên đeo khẩu trang khi nói chuyện với mọi người xung quanh
Ngoài ra, từ những thói quen của người bệnh cũng chính là nguyên nhân lây nhiễm virut bệnh cúm mùa. Một số người thường dùng tay để che miệng khi ho hoặc hắt hơi. Tuy nhiên, lại tiếp tục sinh hoạt bình thường mà không rửa tay kĩ càng. Điều này cũng vô tình khiến việc lây lan virut qua những bề mặt của đồ vật càng nguy hiểm hơn. Virut bệnh cúm mùa hoàn toàn có khả năng bám ở những vật dụng chẳng hạn như mặt bàn, đũa, cốc nước và bát. Thời gian tồn tại lên đến 48 giờ và sau đó xâm nhập vào cơ thể con người theo nhiều con đường khác nhau.
Nguyên nhân gây nên bệnh cúm mùa
Bệnh cúm mùa xảy ra chủ yếu là từ virut cúm mùa gây nên. Tên khoa học là virus influenza và là loại bệnh có thể diễn biến tình trạng từ nhẹ đến nguy kịch. Nhiều trường hợp bệnh nặng có thể dẫn đên tử vong. Ngoài ra, những yếu tố khác cũng góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh cúm mùa như:
- Yếu tố thời tiết. Việc thời tiết thay đổi thất thường cộng với độ ẩm trong không khí xuống thấp. Đây là điều kiện thuận lợi cho việc virut dễ dàng xâm nhập vào cơ thể người. Ở Việt Nam, đây cũng là yếu tố ảnh hưởng tới sự sản sinh virut cúm ở cơ thể người bệnh.
- Trường hợp bệnh nhân mắc các bệnh lý nền trong cơ thể. Ví dụ như bệnh suy thận, đái tháo đường hoặc hen suyễn. Chúng sẽ là nguyên nhân chính dẫn tới việc hệ miễn dịch suy yếu và tạo điều kiện thuận lợi cho virut cúm xâm nhập.
- Những đối tượng với hệ miễn dịch ở cơ thể chưa hoàn thiện. Hoặc những trường hợp như phụ nữ mang thai, trẻ em, người đang điều trị các loại thuốc liên quan tới HIV/AIDS. Với sức đề kháng trên cơ thể yếu, dẫn tới sự hình thành nên bệnh.
Theo những nghiên cứu dịch tễ, các chủng virut cúm có khả năng biến đổi liên tục hàng năm. Tỷ lệ người bệnh lây nhiễm ở những chủng cúm mới có thể lên tới hơn 85%. Trong lịch sử nhân loại, có rất nhiều đại dịch đã nổ ra và cướp đi hàng triệu mạng sống. Như dịch cúm Tây Ban Nha, đại dịch Covid 19.
Nguyên nhân gây nên bệnh cúm mùa
Một vài triệu chứng và biểu hiện thường gặp
Những biểu hiện của bệnh cúm mùa thường xuất hiện sau khoảng 2 ngày kể từ khi tiếp xúc với virut gây bệnh. Bởi vì những biểu hiện của bệnh khá giống nhau. Vì vậy, nhiều người thường nhầm lẫn giữa bệnh cúm mùa với cảm lạnh. Ngoài những dấu hiệu thường thấy như đau họng, hắt hơi, sổ mũi. Thì những cảnh báo của bệnh cũng được thể hiện thông qua một số triệu chứng như:
- Sốt từ vừa đến cao, khoảng trên 38 độ C
- Cơ thể có cảm giác ớn lạnh
- Đau đầu chóng mặt thường xuyên
- Cơ bắp đau nhức, mỏi mệt
- Cơ thể suy nhược, không còn đủ năng lượng để làm và hoạt động
- Buồn nôn, xuất hiện tiêu chảy ở trẻ em
Một số triệu chứng thường gặp
Thời gian ủ bệnh và virut phát triển trong cơ thể thường kéo dài trong khoảng 2 đến 5 ngày. Sau khoảng thời gian này, các triệu chứng như ho, sốt hay hắt hơi sẽ biến mất dần đi. Tuy nhiên, tình trạng cơ thể mệt mỏi vẫn thường xuyên kéo dài. Sau khoảng từ một đến hai tuần, tất cả các triệu chứng bệnh sẽ biến mất. Không phải tất cả những bệnh nhân mắc cúm mùa đều có những biểu hiện trên. Khoảng 70% đến 75% các ca lây nhiễm không có triệu chứng bệnh điển hình kể trên. Nhìn chung, các triệu chứng của bệnh cúm thường được giới hạn bởi đường hô hấp trên ở mỗi cá thể.
Đối tượng dễ mắc bệnh cúm mùa
Bất kỳ trường hợp nào cũng hoàn toàn có thể mắc bệnh cúm mùa. Ở nhiều khía cạnh khác nhau, bệnh có thể ảnh hưởng tới nhiều biến chứng khi mà hệ miễn dịch cùng với sức đề kháng cơ thể yếu đi. Một số trường hợp dễ mắc bệnh cúm mùa có thể kể đến như:
- Trẻ sơ sinh. Trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi chưa được tiêm phòng vacxin ngừa bệnh cúm mùa. Đây là đối tượng có nguy cơ cao mắc cúm và diễn biến bệnh theo tình trạng rất nguy hiểm. Ngoài ra, đối với những em bé sinh non (khoảng dưới 32 tuần tuổi), luôn kèm theo nhiều biến thể khác nhau của bệnh.
- Trẻ em dưới 2 tuổi. Lúc này, hệ miễn dịch của bệnh chưa hoàn thiện dẫn tới nguy cơ cao mắc các bệnh truyền nhiễm, đặc biệt là cúm mùa. Đặc biệt, những trẻ có bệnh nền nguy hiểm như rối loạn chuyển hóa, bệnh gan – thận. Vì vậy, trẻ em luôn được khuyến cáo tiêm phòng vacxin cúm đầy đủ sau sinh và được tiêm nhắc lại mỗi năm một lần.
- Người già trên 65 tuổi. Người già với hệ miễn dịch suy yếu cộng với những bệnh nền mãn tính sẵn có trong cơ thể. Chẳng hạn như tim phổi, suy thận hay tiểu đường.
- Phụ nữ mang thai và cho con bú. Lúc này, cơ thể người bệnh có rất nhiều thay đổi khi nội tiết tố thay đổi và hệ miễn dịch yếu dần hơn. Điều này dẫn đến cơ thể bà mẹ dễ nhạy cảm hơn và dễ dàng bị tấn công bởi các tác nhân gây bệnh.
Những đối tượng thường gặp triệu chứng bệnh cúm
Những biến chứng nguy hiểm của bệnh cúm mùa
Bệnh cúm mùa rất dễ bị nhầm lẫn khi những biểu hiện của chúng khá giống với những loại cúm thông thường. Do đó, nhiều người có tâm lý chủ quan, xem nhẹ sức khỏe của mình. Không chăm lo điều trị hoặc điều trị khi bệnh tình đã trở nặng. Dẫn tới xuất hiện nhiều biến chứng nguy hiểm cho đường hô hấp. Như viêm phổi hay suy hô hấp. Ngoài ra, bệnh cúm còn là khởi nguồn phát sinh của bệnh viêm tai giữa, viêm xoang và viêm đường tiết niệu.
Đối với phụ nữ mang thai, nếu trong 3 tháng đầu của thai kỳ nhiễm bệnh cúm thì vô cùng nguy hiểm. Bởi đây là giai đoạn hình thành nên thai nhi. Và lúc này, các bộ phận trong cơ thể cũng được phát triển. Do đó, các bà mẹ cần chăm sóc sức khỏe chính mình thật kỹ. Nhằm tránh những nguy cơ dị tật và sảy thai ngoài ý muốn.
Những biến chứng nguy hiểm của bệnh cúm mùa
Biến chứng của bệnh cúm còn gây nên hội chứng sưng và phù ở gan, não. Đặc biệt là trong độ tuổi từ 2 đến 16. Mặc dù hội chứng bệnh này rất nguy hiểm nhưng lại khá hiếm gặp. Tỷ lệ tử vong của bệnh lại vô cùng cao. Biến chứng bệnh này có thể phát sinh chỉ sau vài ngày bị cúm. Khi dấu hiệu bệnh giảm dần, người bệnh tưởng rằng bệnh mình đã thuyên giảm. Tuy nhiên, đây lại là khởi phát cho chứng Reye làm người bệnh nôn mửa, mê sảng hoặc co giật. Rồi chuyển sang hôn mê sâu và cuối cùng là tử vong.
Phòng ngừa virut cúm mùa
Hiện nay, phương pháp hữu hiệu nhất cho việc phòng ngừa bệnh cúm mùa hiện nay là tiêm phòng vacxin. Việc vacxin ngừa cúm được tiêm vào cơ thể có khả năng tạo ra kháng thể nhằm bảo vệ cơ thể trước sự tấn công của virut cúm. Theo thống kê, hơn 95% bệnh nhân sau tiêm được bảo vệ tuyệt đối trước sự tấn công của loại virut này. Những đối tượng có nguy cơ nhiễm bệnh cao là những đối tượng được ưu tiên tiêm phòng cúm hàng năm. Chẳng hạn như phụ nữ có thai và đang cho con bú, trẻ em dưới 6 tuổi hay người già, người có bệnh mãn tính. Bên cạnh đó, những nhân viên y tế có nguy cơ tiếp xúc với người bệnh cao. Là đối tượng cần được tiêm phòng cúm hàng năm tránh nguy cơ nhiễm bệnh.
Phòng ngừa virut cúm mùa
Ngoài ra, người bệnh cũng có thể bổ sung dinh dưỡng vào cơ thể bằng những loại thực phẩm hàng ngày. Sữa non Alpha Lipid Lifeline là nguồn dinh dưỡng với hàm lượng kháng thể cao. Giúp người bệnh tăng cường hệ đề kháng khỏe mạnh. Bên cạnh đó, một số biện pháp phòng ngừa khác như:
- Đảm bảo vệ sinh cá nhân hiệu quả khi ho, hắt hơi.
- Vệ sinh mũi, cổ họng hàng ngày bằng nước muối sinh lý
- Xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý và thể dục thể thao lành mạnh, an toàn
- Duy trì không gian sống sạch sẽ, độ ẩm trong không khí phù hợp
- Hạn chế tiếp xúc với người đang mắc bệnh hoặc nghi ngờ có nguy cơ lây nhiễm virut
- Duy trì nhiệt độ phòng sinh hoạt trên 20 độ C
Dinh dưỡng cần thiết cho người mắc bệnh cúm mùa
Bổ sung dinh dưỡng vào cơ thể là mục tiêu hàng đầu trong việc điều trị quá trình mắc bệnh cúm. Do đó, người bệnh nên xây dựng một chế độ dinh dưỡng lành mạnh và hợp lý. Ngoài tiêm phòng vacxin và sử dụng thuốc chữa bệnh. Bạn nên bổ sung thêm:
- Thực phẩm chứa nhiều kẽm. Bao gồm các thực phẩm hải sản các loại. Như tôm, hàu, sò, thịt bò, ngũ cốc hay yến mạch. Chúng không chỉ giúp cải thiện hệ miễn dịch mà còn giúp người bệnh nhanh chóng phục hồi sức khỏe
- Các loại rau củ quả. Chất xơ có trong rau củ luôn được ưu tiên đối với người mắc bệnh cúm. Đặc biệt là những loại rau có màu sẫm như cải bó xôi, cải xoăn hay súp lơ
- Những loại thực phẩm dễ ăn, dễ nuốt. Khi bị cúm, người bệnh thường không còn cảm giác thèm ăn. Vì vậy, khi bổ sung những loại đồ ăn như súp, cháo hay thực phẩm loãng sẽ giúp người bệnh dễ hấp thu chất dinh dưỡng hơn.
Mặc dù bệnh cúm là một bệnh lành tính, có thể tự khỏi bệnh sau một khoảng thời gian nhất định. Tuy nhiên, người bệnh không được chủ quan với bất kỳ triệu chứng nào của bệnh. Bên cạnh bổ sung những thực phẩm có lợi. Người bệnh cũng cần nên tránh một số loại thực phẩm. Chẳng hạn như các loại đồ uống chứa cồn, chứa caffein và chất kích thích. Chẳng hạn như cafe, rượu hay thuốc lá. Chúng gây mất nước và dễ làm giảm hệ miễn dịch ở những người bị cúm.
Dinh dưỡng cần thiết cho người mắc bệnh
Một số loại thuốc cho người bệnh cúm mùa
Người mắc bệnh cúm có thể sử dụng một số loại thuốc để điều trị bệnh hiệu quả nhất. Tùy thuộc vào từng tình trạng bệnh nặng hay nhẹ khác nhau. Người bệnh có thể bổ sung một số loại thuốc thông dụng như:
- Paracetamol hay còn có tên gọi khác là Acetaminophen. Loại thuốc này giúp hỗ trợ giảm đau, hạ sốt.
- Sử dụng nhóm thuốc bao gồm Oxymetazoline, Naphazoline và Xylometazonline. Đây đều là những nhóm thuốc được sử dụng cho nhỏ mũi để tránh tình trạng nghẹt mũi khi bị cúm. Tuy nhiên, bệnh nhân cần phải theo dõi ý kiến của bác sĩ để phù hợp với tình trạng riêng của bản thân.
- Trong trường hợp bệnh nhân ho khan, ho dai dẳng. Có thể bổ sung thêm Dextromethorphan hoặc codein. Ngoài ra nếu ho kết hợp sổ mũi, người bệnh cần phối hợp thêm một số loại thuốc như Rhumenol, Atussin và Decolsin. Tuy nhiên, nếu những trường hợp bệnh chỉ ho nhẹ hoặc ho không đáng kể. Bệnh nhân không cần phải sử dụng những loại thuốc kể trên. Bởi cơ chế tống dị vật ra bên ngoài của chúng.
Một số loại thuốc cho người bệnh cúm mùa
